by hoadong21591 Sat May 28, 2011 2:45 amhttp://thongkedanso.binhthuan.gov.vn/pages/chuong_III.htm
• Dân số phân bố không đều, cường độ di dân tăng nhanh, dân số lưu động ngày càng lớn gây khó khăn cho công tác quản lý
Sự phân bố dân cư trên các vùng lãnh thổ có ý nghĩa quan trọng trên các mặt kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng. Theo kết quả tổng điều tra dân số 2009, trong 8 vùng, 42,8% dân số tập trung ở Đồng bằng sông Hồng và Đồng bằng sông Cửu Long. Trong khi đó, diện tích đất đai của hai vùng này chỉ chiếm 18,6%. Hầu hết các tỉnh Đồng bằng sông Hồng, kể cả khu vực nông thôn đều có mật độ dân số trên 1000 người/km2 (trừ các tỉnh Quảng Ninh, Vĩnh Phúc, Hà Nam và Ninh Bình). Hai vùng, Trung du và miền núi phía Bác và Tây Nguyên có 19% dân số nhưng sống trên gần 1/2 lãnh thổ của cả nước (45%).
Sau 10 năm, tỷ trọng dân số của hai vùng Đông Nam Bộ và Tây Nguyên tăng, chứng tỏ tốc độ nhập cư vào 2 vùng này lớn. Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung là nơi có tỷ lệ tăng dân số bình quân thấp nhất (0,4%/năm). Đông Nam Bộ là vùng có tỷ lệ tăng dân số cao nhất (3,2%/năm). Trong vùng này, thành phố Hồ Chí Minh tăng bình quân là 3,5%/năm, cao hơn một chút so với mức tăng chung của cả vùng, trong khi đó Bình Dương tăng tới 7,3%/năm, gấp 2,25 lần so với mức tăng chung của cả vùng.
Tác động của quá trình đô thị hoá, công nghiệp hoá đã tạo ra cường độ di dân tăng nhanh và diễn biến phức tạp về mục đích, thời gian, địa điểm, hướng di chuyển, nhất là di dân từ khu vực nông thôn vào đô thị, khu công nghiệp và di cư tự do đến một số vùng miền núi và Tây Nguyên. Việc quản lý dân số lưu động gặp khó khăn, người di cư nói chung gặp rất nhiều khó khăn về nhà ở và khó tiếp cận các dịch vụ xã hội, đặc biệt là dịch vụ chăm sóc sức khoẻ, kể cả dịch vụ chăm sóc SKSS/KHHGĐ.
Xây dựng các chính sách phân bố dân số cân đối với tài nguyên môi trường của các vùng kinh tế – sinh thái. Thực hiện việc phân bố dân c¬ư hợp lý giữa các khu vực, vùng địa lý kinh tế và các đơn vị hành chính để khai thác tốt nhất tiềm năng đất đai, tài nguyên, giải toả sức ép dân số quá lớn ở Đồng bằng sông Hồng. Hướng tới nâng cao chất lượng dân số đối với người mới nhập cư, dân số lưu động ở nơi đến, bảo đảm cho người nhập cư được thực hiện quyền, nghĩa vụ bình đẳng như dân số thường trú. Tạo điều kiện thuận lợi cho người dân đăng ký dân cư, tách chức năng kinh tế, xã hội ra khỏi “Sổ hộ khẩu”. Đồng thời tuyên truyền các chính sách di cư, phổ biến thông tin về nơi đi, nơi đến cho người dân.
Di dân
- Khái niệm di dân:
Biến động dân số nói chung được chia thành hai bộ phận chủ yếu tương đối riêng biệt: biến động tự nhiên và biến động cơ học. Biến động tự nhiên mô tả sự thay đổi dân số gắn liền với sự ra đời, tồn tại và mất đi của con người theo thời gian. Quá trình này trong dân số học chủ yếu thông qua các hiện tượng sinh và chết. Khác với biến động tự nhiên, biến động cơ học biểu thị sự thay đổi dân số về mặt không gian, lãnh thổ. Trong cuộc sống con người di dời bởi nhiều nguyên nhân, với nhiều mục đích khác nhau, với khoảng cách xa gần khác nhau và vào những thời điểm khác nhau. Quá trình này chịu tác động bởi nhiều những nhân tố kinh tế, chính trị, xã hội do vậy nó mang bản chất kinh tế, chính trị, xã hội sâu sắc. Đây chính là đặc điểm mấu chốt phân biệt hai bộ phận biến đông dân số nêu trên.
Vậy di dân là gì ? Có rất nhiều định nghĩa về di dân, mỗi định nghĩa xuất páht từ những mục đích nghiên cứu khác nhau, do đó rất khó tổng hợp thành một định nghĩa thống nhất bởi tính phức tạp và đa dạng của hiện tượng. Tuy nhiên hiện nay người ta tạm thống nhất với nhau khái niệm về di dân nhằm đảm bảo sự thống nhất về khảo sát, điều tra, can thiệp vào hiện tượng này như sau:
"Di dân là hiện tượng di chuyển của người dân theo lãnh thổ với những chuẩn mực về thời gian và không gian nhất định kèm theo sự thay đổi nơi cư trú"
Hiểu về di dân như vậy là dựa vào một số đặc điểm chủ yếu sau: Thứ nhất, con người di chuyển khỏi một địa dư nào đó. Nơi đi và nơi đến phải được xác định. Có thể là một vũng lãnh thổ hay là một đơn vị hành chính. Thứ hai, con người di chuyển bao giờ cũng có mục đích, tính chất cư trú là tiêu thức để xác định di dân. Thứ ba, khoảng thời gian ở lại bao lâu ở nơi mới để xác định sự di chuyển nào đó có phải là di dân hay không.
- Phân loại di dân:
+ Theo độ thời gian nới cư trú cho phép phân biệt các kiểu di dân: lâu dài, tạm thời hay chuyển tiếp. Di dân lâu dài bao gồm các hình thức thay đổi nơi cư trú thường xuyên và nơi làm việc đến nơi mới với mục đích sinh sống lâu dài. Những thành phần này thường không trở về quê hương nơi cư trú. Di dân tạm thời ngụ ý sự thay đổi nơi ở gốc là không lâu dài và khả năng quay trở lại nơi ở cũ là chắc chắn. Kiểu di dân này bao gồm những hình thức di chuyển nơi làm việc theo mùa vụ, đi công tác, du lịch dài ngày... Di dân chuyển tiếp phân biệt các hình thức di dân mà không thay đổi nơi làm việc. Kiểu di dân này gợi ý các điều tiết thị trường lao động.
+ Theo khoảng cách người ta phân biệt di dân xa hay gần giữa nơi đi và nơi đến. Di dân giữa các nước gọi là di dân quốc tế; giữa các vùng, các đơn vị hành chính trong nước thì gọi là di dân nội địa.
+ Theo tính chất chuyên quyền người ta phân biệt di dân hợp pháp hay di dân bất hợp pháp, di dân tự do hay có tổ chức, di dân tình nguyện hay bất buộc. Tuỳ thuộc vào mức độ can thiệp của chính quyền trung ương hay địa phương mà người ta phân biệt di dân theo loại này hay loại khác.
- Các phương pháp đo lường di dân: Các phương pháp đo lường có thể chia ra làm hai loại: di dân trực tiếp và di dân gián tiếp.
+ Phương pháp trực tiếp: Là phương pháp xác định quy mô di dân dựa vào các cuộc tổng điều tra dân số, thống kê thuyền xuyên và điều tra chọn mẫu về dân số.
+ Phương pháp gián tiếp:
....................
Ảnh hưởng của di dân đến biến động dân số
Người ta thấy ngay được rằng di dân tác động trực tiếp đến quy mô dân số. Sự xuất cư của một bộ phận dân số từ một vùng nào đó làm cho quy mô dân số của nó giảm đi, và ngược lại, số người nhập cư nhiều sẽ làm cho quy mô dân số tăng lên. Mặt khác số lượng di dân thuần tuý có thể không lớn, song nếu số xuất và nhập cư lớn, chắc chắn chất lượng của dân số có nhiều thay đổi, sự hiện diện của những người mới đến sinh sống mang theo những đặc điểm khác những người đã di dời đi nơi khác sinh sống.
Các cơ cấu tuổi và giới tính của dân số cungtx chịu ảnh hưởng nhiều của di dân. Tỷ lệ giới tính giữa các độ tuổi khác nhau trong dân số có nhiều trường hợp có những chênh lệch đãng kể do cường độ và tính chất chọn lọc của di dân.
Có thể khẳng định rằng, sự biến động quy mô dân số của bất kỳ quốc gia nào cũng chịu ảnh hưởng của ba yếu tố trên. Nhưng tuỳ thuộc vào các điều kiện kinh tế, xã hội mà sự tác động của các yếu tố đối với mỗi vùng, mỗi quốc gia khác nhau là khác nhau.
• Dân số phân bố không đều, cường độ di dân tăng nhanh, dân số lưu động ngày càng lớn gây khó khăn cho công tác quản lý
Sự phân bố dân cư trên các vùng lãnh thổ có ý nghĩa quan trọng trên các mặt kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng. Theo kết quả tổng điều tra dân số 2009, trong 8 vùng, 42,8% dân số tập trung ở Đồng bằng sông Hồng và Đồng bằng sông Cửu Long. Trong khi đó, diện tích đất đai của hai vùng này chỉ chiếm 18,6%. Hầu hết các tỉnh Đồng bằng sông Hồng, kể cả khu vực nông thôn đều có mật độ dân số trên 1000 người/km2 (trừ các tỉnh Quảng Ninh, Vĩnh Phúc, Hà Nam và Ninh Bình). Hai vùng, Trung du và miền núi phía Bác và Tây Nguyên có 19% dân số nhưng sống trên gần 1/2 lãnh thổ của cả nước (45%).
Sau 10 năm, tỷ trọng dân số của hai vùng Đông Nam Bộ và Tây Nguyên tăng, chứng tỏ tốc độ nhập cư vào 2 vùng này lớn. Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung là nơi có tỷ lệ tăng dân số bình quân thấp nhất (0,4%/năm). Đông Nam Bộ là vùng có tỷ lệ tăng dân số cao nhất (3,2%/năm). Trong vùng này, thành phố Hồ Chí Minh tăng bình quân là 3,5%/năm, cao hơn một chút so với mức tăng chung của cả vùng, trong khi đó Bình Dương tăng tới 7,3%/năm, gấp 2,25 lần so với mức tăng chung của cả vùng.
Tác động của quá trình đô thị hoá, công nghiệp hoá đã tạo ra cường độ di dân tăng nhanh và diễn biến phức tạp về mục đích, thời gian, địa điểm, hướng di chuyển, nhất là di dân từ khu vực nông thôn vào đô thị, khu công nghiệp và di cư tự do đến một số vùng miền núi và Tây Nguyên. Việc quản lý dân số lưu động gặp khó khăn, người di cư nói chung gặp rất nhiều khó khăn về nhà ở và khó tiếp cận các dịch vụ xã hội, đặc biệt là dịch vụ chăm sóc sức khoẻ, kể cả dịch vụ chăm sóc SKSS/KHHGĐ.
Xây dựng các chính sách phân bố dân số cân đối với tài nguyên môi trường của các vùng kinh tế – sinh thái. Thực hiện việc phân bố dân c¬ư hợp lý giữa các khu vực, vùng địa lý kinh tế và các đơn vị hành chính để khai thác tốt nhất tiềm năng đất đai, tài nguyên, giải toả sức ép dân số quá lớn ở Đồng bằng sông Hồng. Hướng tới nâng cao chất lượng dân số đối với người mới nhập cư, dân số lưu động ở nơi đến, bảo đảm cho người nhập cư được thực hiện quyền, nghĩa vụ bình đẳng như dân số thường trú. Tạo điều kiện thuận lợi cho người dân đăng ký dân cư, tách chức năng kinh tế, xã hội ra khỏi “Sổ hộ khẩu”. Đồng thời tuyên truyền các chính sách di cư, phổ biến thông tin về nơi đi, nơi đến cho người dân.
Di dân
- Khái niệm di dân:
Biến động dân số nói chung được chia thành hai bộ phận chủ yếu tương đối riêng biệt: biến động tự nhiên và biến động cơ học. Biến động tự nhiên mô tả sự thay đổi dân số gắn liền với sự ra đời, tồn tại và mất đi của con người theo thời gian. Quá trình này trong dân số học chủ yếu thông qua các hiện tượng sinh và chết. Khác với biến động tự nhiên, biến động cơ học biểu thị sự thay đổi dân số về mặt không gian, lãnh thổ. Trong cuộc sống con người di dời bởi nhiều nguyên nhân, với nhiều mục đích khác nhau, với khoảng cách xa gần khác nhau và vào những thời điểm khác nhau. Quá trình này chịu tác động bởi nhiều những nhân tố kinh tế, chính trị, xã hội do vậy nó mang bản chất kinh tế, chính trị, xã hội sâu sắc. Đây chính là đặc điểm mấu chốt phân biệt hai bộ phận biến đông dân số nêu trên.
Vậy di dân là gì ? Có rất nhiều định nghĩa về di dân, mỗi định nghĩa xuất páht từ những mục đích nghiên cứu khác nhau, do đó rất khó tổng hợp thành một định nghĩa thống nhất bởi tính phức tạp và đa dạng của hiện tượng. Tuy nhiên hiện nay người ta tạm thống nhất với nhau khái niệm về di dân nhằm đảm bảo sự thống nhất về khảo sát, điều tra, can thiệp vào hiện tượng này như sau:
"Di dân là hiện tượng di chuyển của người dân theo lãnh thổ với những chuẩn mực về thời gian và không gian nhất định kèm theo sự thay đổi nơi cư trú"
Hiểu về di dân như vậy là dựa vào một số đặc điểm chủ yếu sau: Thứ nhất, con người di chuyển khỏi một địa dư nào đó. Nơi đi và nơi đến phải được xác định. Có thể là một vũng lãnh thổ hay là một đơn vị hành chính. Thứ hai, con người di chuyển bao giờ cũng có mục đích, tính chất cư trú là tiêu thức để xác định di dân. Thứ ba, khoảng thời gian ở lại bao lâu ở nơi mới để xác định sự di chuyển nào đó có phải là di dân hay không.
- Phân loại di dân:
+ Theo độ thời gian nới cư trú cho phép phân biệt các kiểu di dân: lâu dài, tạm thời hay chuyển tiếp. Di dân lâu dài bao gồm các hình thức thay đổi nơi cư trú thường xuyên và nơi làm việc đến nơi mới với mục đích sinh sống lâu dài. Những thành phần này thường không trở về quê hương nơi cư trú. Di dân tạm thời ngụ ý sự thay đổi nơi ở gốc là không lâu dài và khả năng quay trở lại nơi ở cũ là chắc chắn. Kiểu di dân này bao gồm những hình thức di chuyển nơi làm việc theo mùa vụ, đi công tác, du lịch dài ngày... Di dân chuyển tiếp phân biệt các hình thức di dân mà không thay đổi nơi làm việc. Kiểu di dân này gợi ý các điều tiết thị trường lao động.
+ Theo khoảng cách người ta phân biệt di dân xa hay gần giữa nơi đi và nơi đến. Di dân giữa các nước gọi là di dân quốc tế; giữa các vùng, các đơn vị hành chính trong nước thì gọi là di dân nội địa.
+ Theo tính chất chuyên quyền người ta phân biệt di dân hợp pháp hay di dân bất hợp pháp, di dân tự do hay có tổ chức, di dân tình nguyện hay bất buộc. Tuỳ thuộc vào mức độ can thiệp của chính quyền trung ương hay địa phương mà người ta phân biệt di dân theo loại này hay loại khác.
- Các phương pháp đo lường di dân: Các phương pháp đo lường có thể chia ra làm hai loại: di dân trực tiếp và di dân gián tiếp.
+ Phương pháp trực tiếp: Là phương pháp xác định quy mô di dân dựa vào các cuộc tổng điều tra dân số, thống kê thuyền xuyên và điều tra chọn mẫu về dân số.
+ Phương pháp gián tiếp:
....................
Ảnh hưởng của di dân đến biến động dân số
Người ta thấy ngay được rằng di dân tác động trực tiếp đến quy mô dân số. Sự xuất cư của một bộ phận dân số từ một vùng nào đó làm cho quy mô dân số của nó giảm đi, và ngược lại, số người nhập cư nhiều sẽ làm cho quy mô dân số tăng lên. Mặt khác số lượng di dân thuần tuý có thể không lớn, song nếu số xuất và nhập cư lớn, chắc chắn chất lượng của dân số có nhiều thay đổi, sự hiện diện của những người mới đến sinh sống mang theo những đặc điểm khác những người đã di dời đi nơi khác sinh sống.
Các cơ cấu tuổi và giới tính của dân số cungtx chịu ảnh hưởng nhiều của di dân. Tỷ lệ giới tính giữa các độ tuổi khác nhau trong dân số có nhiều trường hợp có những chênh lệch đãng kể do cường độ và tính chất chọn lọc của di dân.
Có thể khẳng định rằng, sự biến động quy mô dân số của bất kỳ quốc gia nào cũng chịu ảnh hưởng của ba yếu tố trên. Nhưng tuỳ thuộc vào các điều kiện kinh tế, xã hội mà sự tác động của các yếu tố đối với mỗi vùng, mỗi quốc gia khác nhau là khác nhau.
